Kolesterolün Yararları ve Zararları: Bilimsel Gerçekler ve Yanılgılar

Kolesterol vücudumuz için önemli bir yağdır. Kolesterol, hücrelerimiz, sinirlerimiz, hormonlarımız ve hatta sindirim sistemimiz için gerekli olan bir bileşendir. Ancak, fazla kolesterol vücuttaki arterlerde plak oluşumuna neden olarak kalp hastalığı, felç ve başka sağlık sorunlarına yol açabilir.

Kolesterol Nedir?

Kolesterol, karaciğer tarafından üretilen bir sınıf yağdır. Vücudumuzun birçok yerinde bulunur ve hücrelerimizin yapı taşıdır. Kolesterol ayrıca besinlerle de alınabilir. Et, yumurta, süt, peynir, kabuklu deniz ürünleri ve dana karaciğeri kolesterol kaynaklarıdır.

Kolesterol Yararları

Kolesterol, vücudumuzda çok önemli bir role sahiptir. Bakımından zengin bir hücre zarı yapımında yer alır, çeşitli hormonların yapıtaşlarından biridir ve D vitamini gibi yağda çözünen vitaminlerin üretiminde rol oynar. Ayrıca, kolesterol yeniden üretilmesine yardımcıdır. Diğer bir yararı, tereyağı, peynir, işlenmiş etler ve tam yağlı süt ürünleri gibi lezzetli yiyeceklerden zevk alırken damağımızı tatlandırır.

Kolesterol Zararları

Fazla kolesterol, kan dolaşımındaki artar ve arterlerde plaklar oluşmasına yol açar. Bu daralmalar kalp krizine, inme veya diğer sağlık sorunlarına neden olabilir.

Kötü Kolesterol Nedir?

Kötü kolesterol olarak da bilinen LDL (düşük Yoğunluklu Lipoprotein) vücutta zararlı olduğu bilinmektedir. Kötü kolesterol vücutta biriken, arterleri daraltan plakların oluşumuna neden olmaktadır. Plak, kan akışını kısıtlayarak kalp ve beyin hastalıklarına neden olabilir.

İyi Kolesterol Nedir?

İyi kolesterol olarak da bilinen HDL (yüksek Yoğunluklu Lipoprotein) vücudumuz için faydalıdır. HDL, LDL’nin tersine kolesterolü arterlerin dışına taşıyarak onu safra asitlerine dönüştürür. HDL ayrıca plak oluşumunu engelleyerek kalp hastalığı riskini azaltır.

Kolesterol Testi Nasıl Yapılır?

Kolesterol seviyenizi ölçmek için bir kan testi yaptırmalısınız. Normal kolesterol seviyeleri aşağıdaki gibidir:

• Toplam kolesterol: 200 mg/dL altı
• Kötü kolesterol (LDL): 100 mg/dL altı
• İyi kolesterol (HDL): 60 mg/dL veya daha fazlası
• Trigliseritler: 150 mg/dL altı

Kolesterol Seviyenizi Nasıl Kontrol Edebilirsiniz?

Kolesterol seviyenizi kontrol altında tutmanın en etkili yolu sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemektir. Sağlıklı bir diyet, egzersiz, sigara içmemek ve kilo kontrolü yaparak kolesterolünüzü düşürebilirsiniz.

Diyetinizde Neler Olmalıdır?

Kalp sağlığınızı korumak için diyetinizde şunları yapabilirsiniz:

• Taze meyve ve sebzeler: Kahverengi pirinç, yulaf ezmesi, tam buğday ekmeği, quinoa ve diğer tam tahıllı gıdalar gibi sağlıklı karbonhidratlar
• Yağlı balıkları: Lohusa, somon ve uskumru yağları, ayrıca omega-3 yağ asitleri bakımından zengin.
• Yağsız etler veya sebzeler: Kırmızı ve işlenmiş etleri, tüm süt ürünlerini, tereyağı gibi doymuş yağları sınırlandırmalısınız.
• Bitkisel yağlar: Ancak, hala kalori alımınıza dikkat etmelisiniz, bu nedenle bitkisel yağları da sınırlamanız gerekir. Badem, fındık, ceviz, zeytinyağı, kanola yağı, ayçiçek yağı ve mısır yağı, kalp sağlığı açısından en sağlıklı yağlardır.

Egzersiz Yapın

Egzersiz yapmak LDL (kötü kolesterol) seviyelerini düşürür ve HDL (iyi kolesterol) seviyelerini yükseltir. Ayrıca, egzersiz kalp fonksiyonunu artırır, kilo kaybını artırır ve kan basıncını düşürür. Gün içinde birkaç kez yürüyüş yapabilir, yüzerek veya bisiklete binerek kalp sağlığınız için yararlı bir aktivite yapabilirsiniz.

5 Kolesterol Yanılgısı

• 1. Kolesterol tüketimi nedeniyle yüksek kolesterol seviyeleri oluşur.: Tüketilen kolesterolle vücuttaki kolesterol arasında bir ilişki yoktur. Vücudumuz kolesterol ürettiği için, diyetimizdeki kolesterol miktarı kolesterol seviyelerimizi etkilemez. Ancak, doymuş yağlar ve işlenmiş gıdalar, vücudumuzda daha fazla kolesterol üretmesine neden olabilir.
• 2. Yukarıdaki normal kolesterol seviyelerini karşılamayan kişiler kalp hastalığına yakalanabilirler.: Normal kolesterol seviyelerinin yanı sıra, ayrıca genetik predispozisyon, yaş, cinsiyet, aile öyküsü, obezite ve sigara içme gibi diğer risk faktörleri de kalp hastalığı riskini artırabilir. Yani kolesterol seviyeleriniz normal olsa bile, diğer faktörler de dikkate alınmalıdır.
• 3. Kolesterolü tamamen sınırlandırmak sağlığınız için iyidir.: Kolesterolün tamamen sınırlandırılması sağlık sorunlarına neden olabilir. Çünkü, kolesterolün vücudumuzdaki birçok faydası vardır. Beslenme programınızda, kalp sağlığı açısından faydalı olan tabi yağları içeren yiyecekleri tercih edebilirsiniz.
• 4. Tüm kolesterol ilaçları aynıdır.: Kolesterol ilaçları farklı olabilir. Hangi ilacın sizin için en faydalı olduğunu belirlemek için doktorunuzla konuşmanız gerekir.
• 5. Bitkisel dengeleyicilerin kolesterol seviyelerinizi azaltabileceği.: Bazı bitkisel dengeleyicilerin kolesterol seviyelerini düşürebildiği iddia edilse de, tüm dengeleyicilerin etkisi tam olarak kanıtlanmamıştır. Bitkisel takviyelerle ilgili olarak, özellikle de düzenli diyet ve egzersiz yapmadan önce doktorunuza danışmanız en iyisidir.

Sonuç

Kolesterol, vücut için çok önemli bir yağdır. Dengeli bir diyet, egzersiz ve düzenli taramalarla kolesterol seviyenizi kontrol altında tutabilirsiniz. Ayrıca, bazı kolesterol yanılgılarına dikkat etmeniz de önemlidir. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyerek, kalp hastalığı veya diğer sağlık sorunlarına yakalanma riskinizi azaltabilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular

1. İnsanlar her gün ne kadar kolesterol tüketmelidir?

Bir kişinin herhangi bir diyeti içindeki toplam kolesterol miktarı, LDL kolesterol seviyeleri üzerinde doğrudan bir etkiye sahip olmayabilir. ABD’deki Beslenme Kılavuzlarına göre, sağlıklı yetişkinlerin günlük 300 mg veya daha az kolesterol tükettiği önerilir.

2. Kolesterol yüksekliği olan herkes hipertansiyon (yüksek kan basıncı) mıdır?

Hayır. Kolesterol yüksekliği ve hipertansiyonun eşlik ettiği olgular vardır, ancak her zaman birbirleriyle bağlantılı değillerdir.

3. Kolesterol ilaçları alındığında alkol tüketilebilir mi?

Ani ve aşırı alkol tüketimi, kolesterol ilaçlarının etkinliğini azaltabilir. Dolayısıyla, alkol tüketmeyi planlıyorsanız, doktorunuza danışarak porsiyonlarınızı azaltmanız önemlidir.

4. Kolesterol testi ne sıklıkta yapılmalıdır?

Kolesterol seviyelerinize bağlı olarak, sağlık uzmanları her 4-6 yılda bir kolesterol testi yapmanızı önermektedir.

5. Herhangi bir belirtisi olmadan yüksek kolesterol seviyelerine sahip olabilir miyim?

Evet, herhangi bir belirtisi olmadan yüksek kolesterol seviyelerine sahip olabilirsiniz. Düzenli taramalar oldukça önemlidir, çünkü olası bir sorunu erken tanımak, tedavisini etkili hale getirir.