Linux, özellikle geliştirme ve sunucu yönetimi alanlarında oldukça popüler ve yaygın kullanılan bir işletim sistemidir. Linux‘un birçok avantajı olsa da, yeni başlayanlar için kendi kendine öğrenmek oldukça zahmetli olabilir. Bu nedenle, bu makalede Linux komutlarını öğrenmeye yeni başlayanlar için bir kılavuz sunacağız.
İçindekiler:
- Temel Linux Komutları
1.1. cd Komutu
1.2. ls Komutu
1.3. mkdir Komutu
1.4. rmdir Komutu
1.5. cp Komutu
1.6. mv Komutu
1.7. cat Komutu - Dosya Yönetimi
2.1. touch Komutu
2.2. chmod Komutu
2.3. chown Komutu
2.4. pwd Komutu - Sistem Bilgisi Alma
3.1. uname Komutu
3.2. free Komutu
3.3. top Komutu
3.4. ps Komutu - Paket Yönetimi
4.1. apt Komutu
4.2. yum Komutu - Ağ Bağlantısı
5.1. ifconfig Komutu
5.2. ping Komutu
5.3. netstat Komutu - Günlük Kaydı
6.1. history Komutu
6.2. tail Komutu - Yardım
7.1. man Komutu
7.2. info Komutu
Temel Linux Komutları
cd Komutu
cd komutu, çalışma dizinini değiştirmek için kullanılır. Örneğin, cd /home/kullanıcıadi komutu, kullanıcının home dizinine gitmesine izin verir.
ls Komutu
ls komutu, mevcut dizindeki dosyaları ve klasörleri listeler. ls -a komutu, gizli dosyaları da dahil ederek tüm dosyaları listeler.
mkdir Komutu
mkdir komutu, yeni bir dizin oluşturmak için kullanılır. Örneğin, mkdir yeni_klasör komutu, mevcut dizinde yeni bir klasör oluşturacaktır.
rmdir Komutu
rmdir komutu, boş bir dizini silmek için kullanılır. Örneğin, rmdir boş_klasör komutu, mevcut dizinde boş bir klasörü silecektir.
cp Komutu
cp komutu, bir dosyayı veya klasörü kopyalamak için kullanılır. Örneğin, cp eski_dosya.txt yeni_dosya.txt komutu, mevcut dizindeki eski_dosya.txt dosyasını yeni_dosya.txt dosyasına kopyalayacaktır.
mv Komutu
mv komutu, bir dosyayı veya klasörü taşımak veya yeniden adlandırmak için kullanılır. Örneğin, mv eski_dosya.txt yeni_dizin/eski_dosya.txt komutu, mevcut dizindeki eski_dosya.txt dosyasını yeni_dizin klasörüne taşıyacaktır.
cat Komutu
cat komutu, metin dosyalarını görüntülemek için kullanılır. Örneğin, cat dosya.txt komutu, mevcut dizindeki dosya.txt dosyasındaki metni görüntüler.
Dosya Yönetimi
touch Komutu
touch komutu, var olan bir dosyanın saatinin değiştirilmesi veya var olmayan bir dosyanın oluşturur.
chmod Komutu
chmod komutu, dosya veya dizinlerin erişim haklarını değiştirmek için kullanılır. Erkekler (rwx), gruplar (rwx) ve diğerleri (rwx) gibi farklı kullanıcı türleri için ayrı ayrı okuma, yazma ve çalıştırma izinleri belirleyebilirsiniz. Örneğin, chmod 755 dosya.txt komutu, dosya.txt dosyasının sahibine okuma, yazma ve çalıştırma izni verirken, gruplar ve diğer kullanıcılar sadece okuma ve çalıştırma iznine sahip olur.
chown Komutu
chown komutu, dosyaların sahibini değiştirmek için kullanılır. Örneğin, chown yeni_sahip kullanici_dosyasi.txt komutu, kullanici_dosyasi.txt dosyasının sahibini yeni_sahip olarak değiştirir.
pwd Komutu
pwd komutu, mevcut dizininin tam yolunu gösterir. Örneğin, pwd komutu, kullanıcının bulunduğu dizinin tam yolunu görüntüler.
Sistem Bilgisi Alma
uname Komutu
uname komutu, işletim sistemi bilgilerini görüntülemek için kullanılır. Örneğin, uname -a komutu, kullanıcının işletim sistemi adını, sürüm numarasını, mimarisini vb. görüntüler.
free Komutu
free komutu, sistemin bellek kullanımını görüntülemek için kullanılır. Örneğin, free -m komutu, megabayt cinsinden bellek kullanımını görüntüler.
top Komutu
top komutu, sistem kaynaklarına ilişkin canlı bir görünüm sağlar. CPU kullanımı, bellek kullanımı, disk etkinliği vb. gibi hızlı bilgileri gösterir.
ps Komutu
ps komutu, sistemde çalışan süreçleri görüntülemek için kullanılır. ps aux komutu, tüm süreçleri listeler.
Paket Yönetimi
apt Komutu
apt komutu, Debian tabanlı sistemlerde paket yönetimi yapmak için kullanılır. Örneğin, sudo apt-get install paket_adi komutu, mevcut dizindeki paket_adi paketini yükler.
yum Komutu
yum komutu, Red Hat tabanlı sistemlerde paket yönetimi yapmak için kullanılır. Örneğin, sudo yum install paket_adi komutu, mevcut dizindeki paket_adi paketini yükler.
Ağ Bağlantısı
ifconfig Komutu
ifconfig komutu, ağ arayüzlerinin yapılandırmasını ve durumunu görüntülemek için kullanılır. Örneğin, ifconfig komutu, mevcut ağ arayüzlerini listeler.
ping Komutu
ping komutu, ağdaki bir cihaza bağlanılıp erişilebilir olup olmadığını kontrol etmek için kullanılır. Örneğin, ping google.com komutu, Google sunucusuna bağlanarak bağlantı durumunu kontrol eder.
netstat Komutu
netstat komutu, ağ bağlantılarını ve ağ arabirimlerini görüntülemek için kullanılır. Örneğin, netstat -a komutu, tüm açık portları ve bağlantıları listeler.
Günlük Kaydı
history Komutu
history komutu, kullanıcının daha önce yaptığı komutların listesini gösterir. Örneğin, history | tail komutu, son 10 komutu gösterirKusura bakmayın, bir teknik sorun nedeniyle önceki yanıtımın bazı parçaları eksik kalmış. Şimdi, başka başlıklarla devam edeceğim:
Yardım
man Komutu
man komutu, Linux sistemlerinde kullanılabilen komutların kullanım kılavuzlarını görüntüler. Örneğin, man ls komutu, ls komutunun nasıl kullanılacağı hakkında ayrıntılı bilgi sağlar.
info Komutu
info komutu, Linux sistemlerindeki belgeler için alternatif bir yardım sistemidir. Bazı durumlarda, man komutundan daha fazla bilgi sağlayabilir.
Diğer Faydalı Komutlar
grep Komutu
grep komutu, metin dosyalarında belirli kelime veya ifadeleri aramak için kullanılır. Örneğin, grep "kelime" dosya.txt komutu, dosya.txt dosyasındaki tüm satırları “kelime” kelimesi içeren satırları listeler.
tar Komutu
tar komutu, birden çok dosyayı bir arşiv dosyasına sıkıştırmak ve sonrasında kolayca taşımak veya paylaşmak için kullanılır. Örneğin, tar -czvf dosya.tar.gz dosya/ komutu, dosya dizinindeki tüm dosyaları dosya.tar.gz adlı bir arşiv dosyasında sıkıştırır.
ssh Komutu
ssh komutu, bir uzak sunucuya güvenli bir şekilde bağlanmak için kullanılır. Örneğin, ssh kullanici@sunucu.com komutu, kullanici adına sahip bir kullanıcının sunucu.com adlı bir sunucuya bağlanmasına izin verir.
scp Komutu
scp komutu, dosyaları güvenli bir şekilde uzak bir sunucuya kopyalamak için kullanılır. Örneğin, scp dosya.txt kullanici@sunucu.com:/home/kullanici komutu, mevcut dizindeki dosya.txt dosyasını kullanici adına sahip bir kullanıcının sunucu.com adlı bir sunucusuna yükler.
Linux’un güçlü ve etkili bir işletim sistemi olduğu açıktır. Ancak, başlangıçta öğrenmesi zor olabilir. Bu kılavuzda, yeni başlayanlar için Linux komutlarının temellerini kapsayan bir rehber sunduk. Bu makalede ele alınan konular, Linux’un temel özellikleri için önemli bir temel teşkil eder ve öğrenmeye başlamak isteyen herkes için faydalı olacaktır.
Sıkça Sorulan Sorular
Linux’un avantajları nelerdir?
Linux, güvenilirliği, güncelleştirilebilirliği ve özelleştirilebilirliği gibi birçok avantaj sunar.
Hangi dağıtımları tercih etmelisiniz?
İhtiyaçlarınıza ve deneyiminize göre birçok seçenek var. Ubuntu, Fedora ve CentOS popüler seçeneklerdir.
Linux’ta en sık kullanılan komutlar nelerdir?
ls, cd, mkdir, rmdir, cp, mv, cat, touch, chmod, chown, ps, top, uname, free, ifconfig, ping, netstat, ve history.
Linux komutları neden önemlidir?
Linux komutları, birçok farklı işlem yapmak için kullanılabilir ve işletim sisteminin özelleştirme kabiliyetine büyük katkı sağlar.
Linux’u öğrenmek için en iyi kaynaklar nelerdir?
Kitaplar, çevrimiçi kurslar, forumlar ve uygulama yapmak için sanal makineler ve test ortamları en iyi kaynaklardan bazılarıdır.Bu kılavuzda, Linux komutlarının temellerini ele aldık ve yeni başlayanlar için bir rehber hazırladık. Linux’un güçlü özellikleri ve özelleştirilebilirliği, onu birçok kullanıcı için çekici hale getiriyor. Bu makalede ele alınan konular, Linux’u daha verimli hale getirmek isteyen herkes için faydalı olacaktır. Başlangıçta öğrenmesi zor olsa da, pratik yaparak ve kaynakları keşfederek, Linux’u öğrenmek ve buna hakim olmak mümkündür. Umarız bu kılavuz, Linux dünyasına giriş yapmak isteyen tüm okuyuculara yardımcı olmuştur.
